ಹಟ್ಟಿಯ ಹಬ್ಬ

ವಾಡಿ, ವಾಡ, ವಾಡೆ ಇಂದ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವ ಹಲವು ಎಡೆಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಇಂದು ಬಡಗಣ(ಉತ್ತರ)ದ ನಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಎತ್ತುಗೆಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ:

ಮಹಾರಾಶ್ಟ್ರ: ಯೇರವಾಡ, ಹಿಂಜಾವಾಡಿ, ಕಲ್ವಾಡಿ, ಜಾದವವಾಡಿ, ನಾಗೇವಾಡಿ, ಮಾರಾಟವಾಡ   
ಗುಜರಾತ: ಕೇರ್ವಾಡ, ನಾಸವಾಡಿ, ಬೋರಾತ್ವಾಡ 
ದಂತೇವಾಡ   (ಚತ್ತೀಸ್ ಗಡ), ಬಾಸ್ವಾಡ (ರಾಜಾಸ್ತಾನ), ಬೀಲ್ವಾಡ  (ರಾಜಾಸ್ತಾನ)

ನಮಗೆ ಹತ್ತಿರದ ಮಹಾರಾಶ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಹೇರಳವಾಗಿ ಕಾಣಸಿಗುವ ಈ ಹೆಸರುಗಳು, ಗುಜರಾತಿನಲ್ಲಿ ಕೊಂಚ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ, ಬಡಗದ ರಾಜಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ವಿರಳವಾಗಿ, ಪಂಜಾಬಲ್ಲಿ ಮಾಯವಾಗುತ್ತವೆ. ಹಲವು ಅರಿಗರು, ತಿಳಿವಿಗರು ಇದು ಸಕ್ಕದ (ಸಂಸ್ಕ್ರುತ) ಮೂಲದ ವಾಟಿಕೆ ಎಂಬ ಪದವು ಪಾಗದಕ್ಕೆ (ಪ್ರಾಕ್ರುತ) ಬಂದು ವಾಟ, ವಾಡ, ವಾಡಿ ಆಗಿದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಇದೇ ರೂಪಗಳು ತೆಂಕಣ ನಾಡುಗಳಿಗೂ ಹಬ್ಬಿ 'ವಾಡ', 'ವಾಡಿ', 'ಪಾಡಿ', 'ಬಾಡಿ' ಇಂದ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವ ಊರುಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವಂತೆ. ಸಕ್ಕದದಲ್ಲಿ ವಾಟಿಕೆ ಎಂದರೆ ಮರಗಳ ಗುಂಪು ಎಂಬ ಹುರುಳಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಮರಗಳ ಗುಂಪುಗಳ/ ತೋಪುಗಳ ಬಳಿ ತಲೆಯೆತ್ತಿದ ಊರುಗಳಿಗೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿರಬಹುದೆಂಬುದು ಇವರುಗಳ ಅನಿಸಿಕೆ. 

ಆದರೆ ಈ ಪದಹುಟ್ಟು ವಿವರಣೆಯು ಸರಿಯಲ್ಲವೆಂದು ಇನ್ನಿತರೇ ಕೆಲವು ವಿಶಯಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ತೆಂಕಣ(ದಕ್ಶಿಣ)ದ ನಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪರಿಯ ಹೆಸರುಗಳು ಬೇಕಾದಶ್ಟು ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಎತ್ತುಗೆಗೆ ದಾರವಾಡ, ಸಾರವಾಡ (ವಿಜಾಪುರ), ಗಾವರವಾಡ, ಕಾಸ್ಪಾಡಿ (ಸಾಗಾರ), ಕನ್ನಂಬಾಡಿ, ವಿಜಯವಾಡ (ಆಂದ್ರ), ಕಾಟ್ಪಾಡಿ (ತಮಿಳುನಾಡು). ನಮ್ಮ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲೇ ಬಾಣಸವಾಡಿ ಎಂಬ ಕೇರಿಯಿದೆ. ಇನ್ನು ಬಡಗದ ನಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಶ್ಟ್ರ, ಗುಜರಾತಗಳಲ್ಲಿ  ಬಿಟ್ಟರೆ ಅಲ್ಲೊಂದು  ಇಲ್ಲೊಂದು ಎಂಬಂತೆ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಎತ್ತುಗೆಗಳು ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಇನ್ನು ಇತರೆ ಆರ್ಯರ ನಾಡುಗಳಾದ ಇರಾನ್, ಯುರೋಪುಗಳಲ್ಲಂತೂ ಈ ತೆರನಾದ ಹೆಸರುಗಳು ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ. ಮತ್ತು ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಮಹಾರಾಶ್ಟ್ರ, ಗುಜರಾತಗಳು ಮೊದಲು ದ್ರಾವಿಡದ, ಅದರಲ್ಲೂ ಕನ್ನಡದ ನಾಡುಗಳೇ ಆಗಿದ್ದುವೆಂಬುದು ಗೊತ್ತಿರುವ ಸಂಗತಿಯೇ. ಹಾಗಾಗಿ, ಈ ಹೆಸರುಗಳು ದ್ರಾವಿಡ ಮೂಲದ್ದೇ ಇರಬಹುದೆನ್ನಬಹುದು.  ಶಂ.ಬಾ ಜೋಶಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಇದನ್ನು ಸಕ್ಕದದ 'ವಾಟಿಕಾ' ಪದಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ದ್ರಾವಿಡದ 'ಪಟ್ಟಿ' ( ಹೊಸಗನ್ನಡ: ಹಟ್ಟಿ) ಪದಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸುವುದೇ ಸೂಕ್ತ.

ಮಾನವನು ಅಲೆಮಾರಿ ಬದುಕನ್ನು ಬಿಟ್ಟು, ಒಕ್ಕಲುತನ, ಪ್ರಾಣಿ ಸಾಕಣಿಕೆ ಕಲಿತು ಮೊದಲು ಊರುಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ನಿಂತಾಗ ಹಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡನು. ದನ, ಎಮ್ಮೆ ಕುರಿಗಳ ಸಕಣಿಕೆಯಿಂದ ತನ್ನ ಬದುಕಿನ ಹಾದಿಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡನು. ಮೂಲ ಕನ್ನಡ ಜನಾಂಗದವರು ಇಂತಹ ಕುರುಬ/ ಹಾಲು ಮತದವರಾಗಿದ್ದು ಹಲವು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ 'ಪಟ್ಟಿ'ಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡರು. ಪಾಡಿ, ಬಾಡಿ, ಹಟ್ಟಿ, ವಾಡಿ, ವಾಡ - ಇವೆಲ್ಲವೂ ಇದೇ 'ಪಟ್ಟಿ' ಪದದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೂಪಗಳು. ಇಂದಿನ ದ್ರಾವಿಡ ನಾಡುಗಳಲ್ಲದೇ ಹಿಂದೆ ದ್ರಾವಿಡ ಸೀಮೆಗೇ ಸೇರಿದ ನಾಡುಗಳಲ್ಲೂ ಈ ಹೆಸರುಗಳು ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ. 'ಮರಾಟಿ'ಯೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಕೂಡ 'ಮರ ಹಟ್ಟಿ' ಎಂಬ ಕನ್ನಡ ಮೂಲವಿದೆ. ಮರಾಟಿಯ ಕೆಲವು ಹಳೆಯ ಕ್ರುತಿಗಳಲ್ಲಿಯೇ 'ಮರ್ಹಾಟಿ' ಎಂಬ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. 'ಮಹಾರಾಶ್ಟ್ರ' ಎಂಬುದು ಬಳಿಕ ಆದ 'ಮರಹಟ್ಟಿ' ಪದದ ಸಕ್ಕದಿಸಿಕೆ (ಸಂಸ್ಕೃತೀಕರಣ).

ಈ ಬರಹವನ್ನು ಮುಗಿಸುವ ಮೊದಲು ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶಯ ಹೇಳಲು ಬಯಸುವೆ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಶತ್ತಿನ ಪದನೆರಕೆಯಲ್ಲಿ 'ಹಟ್ಟಿಯ ಹಬ್ಬ' ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಕಂಡೆ. ಇದಕ್ಕೆ 'ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬ' ಎಂಬ ಹುರುಳು ಕೊಡಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಶಂ.ಬಾ ಜೋಶಿಯವರು ಕೂಡ ತಮ್ಮ 'ಕರ್ನಾಟಕದ ವೀರಕ್ಶತ್ರಿಯರು' ಎಂಬ ಹೊತ್ತಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ನಮ್ಮ ನಾಡಿನ ಎಶ್ಟೋ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಇದನ್ನು ಹಟ್ಟೀ ಹಬ್ಬ ಎಂದೇ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.  ಮೂಲವಾಗಿ ದೀಪಾವಳಿಯು ನಮ್ಮ ನಾಡ ಮಂದಿಯಾದ ಹಟ್ಟಿಕಾರರ ಹಬ್ಬ. ಇದು ಸೊಡರು ಹಬ್ಬ - ದೀಪಗಳ ಹಬ್ಬವಾಗಿ ಕೊಂಡಾಡುವ ಮೊದಲು ಹಟ್ಟಿಯ ದನಗಳ ಹಬ್ಬವಾಗಿತ್ತೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ.