ಬಾದಾಮಿ - ಬನಶಂಕರಿ

ಬಾದಾಮಿ ಎಂದ ಕೂಡಲೇ ನಮಗೆ ನೆನಪಾಗುವುದು ಚಾಲುಕ್ಯ ಅರಸುಮನೆತನ, ಗವಿ ದೇಗುಲಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ಬನಶಂಕರಿಯ ಗುಡಿ. ಒಂದು ಹೊತ್ತಲ್ಲಿ ಇಡೀ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲೇ ತೀರಾ ಹೆಚ್ಚು ಬಲ ಹೊಂದಿದ ದೊರೆ ಪುಲಿಕೇಶಿಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜದಾನಿಯಾದ ಇಲ್ಲಿ ಇಂದು ಬರಿಯ ಆ ಮಿರುಗಿನ ಬೆರಗಿನ ಹಿನ್ನಡವಳಿಯ ಕೆಲವು ಕುರುಹುಗಳಶ್ಟೆ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ. ಇರಲಿ, ಈ ಬರಹದ ಗುರಿ ಬಾದಾಮಿಯ ಹೆಸರಿನ ಬೇರನ್ನು ಗಮನಿಸುವುದಾಗಿದೆ.

ಈಗ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುವ ನಂಬಿಕೆಯೆಂದರೆ ಇದರ ಮೊದಲ ಹೆಸರು 'ವಾತಾಪಿ'ಯಾಗಿದ್ದು, ಹೊತ್ತು ಕಳೆದಂತೆ ಮಂದಿಯ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಉಲಿಕೆ ಮಾರ್ಪಾಟು ಹೊಂದಿ 'ಬಾದಾಮಿ'ಯಾಯಿತು ಎಂದು. ಈ ನಂಬಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವೂ ಇದೆ. ಹಲವು ಚಾಲುಕ್ಯ ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರೇ ಅರಸು-ಮನೆತನಗಳ ಕಲ್ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಬಾದಾಮಿಯನ್ನು ವಾತಾಪಿಯೆಂದೇ ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೆ ವಾತಾಪಿ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಬೇರೇನೆಂದು ಕೇಳಿದರೆ ಕೆಲವರು ಈ ಊರು ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ಬರುವ ರಕ್ಕಸ ವಾತಾಪಿಯಿಂದ ಬಂದಿತೆನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಈ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಬರಹದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಇದನ್ನೇ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ.

ಈ ಕತೆಗಳನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಬದಿಗಿಟ್ಟು ಈಗ ಕೆಲ ದಿಟಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸೋಣ. ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ ಬಾದಾಮಿಯು ಬನಶಂಕರಿಯ ಗುಡಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿ. ಬನಶಂಕರಿ ಯಾವುದೇ ವೇದ-ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿರುವ ದೇವತೆಯಲ್ಲ. ಅವಳು ಮಾರಮ್ಮ, ಎಲ್ಲಮ್ಮ, ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮ, ಕೆಂಪಮ್ಮ, ಅಣ್ಣಮ್ಮ ಇದ್ದಂತೆ ನಾಡ ಮಂದಿಯ ದೇವತೆ. ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಲವು ಕಡೆ ಈ ದೇವಿಯ ದೇಗುಲಗಳು, ಮೂರ್ತಿಗಳು ಸಿಕ್ಕಿವೆ. ಇವಳ ಮೂಲ ಹೆಸರು 'ಬಾದುಮೆ', 'ಬಾದುಂಬೆ', 'ಬಾದಬ್ಬೆ', 'ಬಾದಮ್ಮ' ಎಂದು. ಈ ಹೆಸರುಗಳು ಹಲವು ಹಳೆಯ ಕಲ್ಬರಹಗಳಲ್ಲದೆ ಹಳೆಯ ಕನ್ನಡದ ಬರಹಗಳಲ್ಲೂ ಬರುತ್ತದೆ. ಎತ್ತುಗೆಗೆ, ಬಸವಣ್ಣರ ಒಂದು ವಚನದಲ್ಲಿ 'ಬಾದುಮೆ'ಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ಬಾದುಮೆಯು ನೆಲೆಸಿರುವ ಊರಿಗೆ ಬಾದಾಮಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿರಬಹುದು. ಇದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ನೇರ ಆದಾರಾಗಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಬಾದುಮೆ-ಬಾದಾಮಿ ಹೆಸರುಗಳ ಹೋಲಿಕೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಎಲ್ಲ ಹಿನ್ನಡವಳಿಯರಿಗರೂ ಒಪ್ಪುತ್ತಾರೆ.

ಈ ಹಳೆಯ ಬಾದಾಮಿಯೇ ಸಕ್ಕದಿಸಿದಾಗ ವಾತಾಪಿಯಾಯಿತು. ಮತ್ತು ಸಕ್ಕದವೇ ಎಲ್ಲಕ್ಕೂ ಮೇಲು, ಬೇರು ಎಂಬ ತಪ್ಪು ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ, ಹೊತ್ತು ಕಳೆದಂತೆ, ಇದರ ಮೂಲ ಹೆಸರೇ ವಾತಾಪಿ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ನೆಲೆಯೂರಿತು. ಬಾದಾಮಿ ಸಕ್ಕದಗೊಂಡು ವಾತಾಪಿಯಾದರೆ ಬಾದುಮೆಯು ಸಕ್ಕದಗೊಂಡು ಬನಶಂಕರಿಯಾದಳು.